Dijitalleşmenin hızla arttığı günümüzde, sadece bilgisayarlar değil, cep telefonları, akıllı saatler, IoT cihazları da çok kıymetli dijital deliller içerebiliyor. Adli bilişim uzmanlarının görevi, bu cihazlardan doğru ve güvenli şekilde veri toplayarak delilleri analiz etmektir.
Bu yazıda, mobil ve akıllı cihazlardan veri toplama süreçlerini detaylı şekilde öğrenebileceksiniz. Ayrıca ipuçları, sıkça sorulan sorular ve hızlı hap bilgilerle konuyu kolayca pekiştireceksiniz.
1. Mobil Cihazlardan Veri Toplama
Mobil cihazlar, birçok adli soruşturmada kritik veri kaynağıdır. Ancak bu cihazlardan veri toplamak, doğru teknik bilgi ve doğru araçlar gerektirir.
Mobil Cihaz Veri Toplama Yöntemleri
- Fiziksel İmaj Alma
➔ Cihazın tüm belleği (gizli dosyalar dahil) birebir kopyalanır. - Mantıksal İmaj Alma
➔ Sadece kullanıcının erişebildiği veriler alınır. Şifreli veya silinmiş verilere ulaşım yoktur. - Veri Çıkarma ve İnceleme
➔ Cihazdan çıkarılan veriler, adli analiz yazılımları kullanılarak incelenir.
Veri Çekme Teknikleri
- Rooting / Jailbreaking
➔ Cihaza tam erişim sağlanır. Ancak garanti iptali gibi riskler doğurur. - Adli Yazılımlar ile Çekim
- Cellebrite UFED
- Oxygen Forensic Detective
- XRY
📢 UYARI:
Rooting veya Jailbreaking işlemleri, cihazın bütünlüğünü bozabileceğinden delil geçerliliğini tehlikeye atabilir. Adli standartlara uygun çalışılmalıdır!
2. Akıllı Cihazlardan (IoT) Veri İncelemesi
Sadece cep telefonları değil, akıllı saatler, akıllı kameralar, ev otomasyon sistemleri gibi cihazlar da delil kaynağıdır.
IoT Cihazlarından Veri Toplama
- Akıllı Saatler:
➔ Konum verileri, sağlık bilgileri ve mesaj geçmişi. - Akıllı Ev Cihazları:
➔ Kamera kayıtları, termostat ayarları gibi kullanıcı aktiviteleri.
Akıllı Cihaz Verilerinin İncelenmesi
- Veri Akışı Takibi:
➔ Cihazın veri gönderdiği ve aldığı yerler izlenir. - Bulut Verileri Analizi:
➔ Cihazın bağlı olduğu bulut servislerinden veri çekilebilir. - Zaman Damgaları:
➔ Kullanıcı hareketlerinin zamanlaması çıkarılarak olay örgüsü oluşturulur.
💡 BİLGİ:
Bir akıllı saatin aktivite kayıtları, bir cinayet olayının zaman çizelgesini aydınlatabilecek kadar önemli ipuçları verebilir!
3. Mobil Cihaz Forensic Araçları
Mobil ve akıllı cihazlardan veri çekmek için gelişmiş adli bilişim araçları kullanılır. İşte en popülerleri:
Cellebrite UFED
- SMS, çağrı kayıtları, konum verileri, sosyal medya verilerini çıkarır.
- Derinlemesine veri analizi ve raporlama yetenekleri vardır.
Oxygen Forensic Detective
- Android ve iOS uyumludur.
- Sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları, bulut hesap verilerini analiz edebilir.
XRY
- Hem iOS hem Android cihazlardan veri çıkarabilir.
- Silinmiş dosyaları kurtarabilir, bulut veri kaynaklarına erişebilir.
⚠️ DİKKAT:
Mobil Forensic araçları kullanılırken, işlem adımları dikkatle kaydedilmeli ve delil zinciri asla bozulmamalıdır!
🎯 Hızlı Bilgiler (Cheat Sheet)
- Fiziksel İmaj Alma: Tüm bellek alınır, gizli veriler dahil.
- Mantıksal İmaj Alma: Sadece kullanıcı erişimli veriler alınır.
- Rooting/Jailbreaking: Derin erişim sağlar, ancak delil bütünlüğü riske atılabilir.
- IoT Cihazları: Akıllı ev sistemleri, saatler de önemli delil kaynaklarıdır.
- Başlıca Araçlar: Cellebrite UFED, Oxygen Forensic Detective, XRY.
🧠 Soru – Cevap Bölümü
Soru: Mobil cihazdan veri alırken fiziksel imaj mı yoksa mantıksal imaj mı tercih edilmeli?
Cevap: Olayın hassasiyetine ve ihtiyaç duyulan veri türüne göre karar verilir. Silinmiş dosyalar gerekiyorsa fiziksel imaj tercih edilmelidir.
Soru: Akıllı cihazlardan veri toplarken karşılaşılan en büyük zorluk nedir?
Cevap: Şifreli veri erişimi ve bulut tabanlı kayıtların tespiti, en büyük zorluklardandır.
Soru: Mobil Forensic araçları ücretsiz midir?
Cevap: Hayır, Cellebrite ve Oxygen Forensic gibi araçlar ücretlidir ve lisans gerektirir.