Dijital Delil Nedir?
Tanım:
Dijital delil; bir suçun aydınlatılmasında kullanılan ve dijital cihazlardan elde edilen her türlü bilgiye verilen isimdir.
Örnek:
Bir bilgisayarda bulunan tehdit içerikli bir e-posta, dijital delil olarak kabul edilir.
Dijital Delil Türleri
1. Elektronik Postalar (E-Mail)
Ne İşe Yarar?
- İletişim kayıtlarını gösterir.
- Suç planları, tehditler veya dolandırıcılık girişimlerini ortaya çıkarabilir.
Örnek:
“Parayı göndermezsen, belgeleri yayarım!” içeren bir e-posta.
2. Sosyal Medya Kayıtları
Neden Önemlidir?
- Paylaşımlar, mesajlar, konum verileri ve kişilerle olan iletişim bilgilerini sunar.
Örnek:
Suç günü yapılan “Şimdi oraya gidiyoruz!” paylaşımı, suç niyetinin kanıtı olabilir.
3. Mobil Cihaz Verileri (Telefonlar, Tabletler)
İçerik:
- SMS mesajları
- WhatsApp görüşmeleri
- GPS konum geçmişi
- Uygulama kullanım kayıtları ve arama geçmişleri
Örnek:
Zanlının olay saatinde olay yerinde bulunduğuna dair GPS verisi.
4. Sabit Disk ve Depolama Aygıtları
Ne Sağlar?
- Silinmiş dosyalar
- Belgeler, fotoğraflar
- Günlük (log) dosyaları ve diğer dijital izler
Örnek:
Geri getirilen bir “plan.docx” dosyasının suç planını içermesi.
5. Ağ Kayıtları (Network Logs)
Nerelerde Kullanılır?
- Sunucu erişimleri
- IP adres kayıtları
- Bağlantı zaman bilgileri
Örnek:
Bir web sitesine yapılan saldırının, saldırganın IP adresi ile tespit edilmesi.
6. Kamera ve Güvenlik Sistemleri
Ne Sağlar?
- Suçun işlendiği anı, kişiyi veya olayın seyrini kayıt altına alır.
Örnek:
Bir ATM soygununda zanlının kamera görüntülerinde görünmesi.
7. Ses ve Video Kayıtları
Kullanım Alanı:
- Sesli tehdit kayıtları
- Suç itiraflarının ses veya video kayıtları
- Olay anlarının kayıt altına alınması
Örnek:
Telefon görüşmesinde zanlının suçunu itiraf etmesi.
8. Bulut (Cloud) Verileri
Neler İçerir?
- Google Drive, iCloud gibi platformlarda saklanan dosyalar, yedeklemeler.
Örnek:
Zanlının Google Drive hesabında bulunan suç planı içeren bir dosya.
Hap Bilgi: Bir Dijital Delilin Geçerli Olması İçin Gerekenler
✅ Bütünlük:
Delil, elde edildiği haliyle korunmalı, hiçbir değişiklik yapılmamalıdır.
✅ Zincirleme Delil (Chain of Custody):
Delilin kim tarafından, nasıl, ne zaman ve nerede elde edildiği adım adım kaydedilmelidir.
✅ Güvenilirlik:
Delilin gerçekliği ispatlanabilir ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde olmalıdır.
Soru-Cevap ile Öğren
Soru 1: Bir sosyal medya paylaşımı neden dijital delil olarak değerlendirilebilir?
Cevap: Çünkü suçun planlanması, tehdidi veya işleniş süreciyle ilgili ipuçları verebilir.
Soru 2: Silinmiş bir dosya adli bilişim uzmanları için neden hala önemli olabilir?
Cevap: Çünkü silinmiş dosyalar çeşitli teknik yöntemlerle geri getirilebilir ve suçla ilgili önemli kanıtlar içerebilir.
Soru 3: Bulut sistemlerinde saklanan veriler nasıl adli delil olarak kullanılabilir?
Cevap: Zanlının hesabındaki belgeler, mesajlar veya yedeklenmiş kayıtlar suçla ilişkilendirilebilir.
🎯 Sonuç Olarak:
Dijital dünyadaki her adım iz bırakır. Adli bilişim uzmanları bu izleri doğru yöntemlerle analiz ederek, adaletin sağlanmasına katkıda bulunur.